POLANA BRYJCOKOWA (opis polany w odrębnym artykule)
Lokalizacja:
Szałas zlokalizowany na Polanie Bryjcokowej, w południowej jej części. Obecnie jest obiektem pojedynczym. Z odczytów starszych map rastrowych wynika, że należał on do zespołu trzech szałasów tworzących tzw. zabudowę kupową. Do dziś dzień zachował się tylko jeden budynek oraz znikome ślady umiejscowienia drugiego obiektu. Oś podłużna inwentaryzowanego szałasu położona jest na linii Północ-Południe. Otwór drzwiowy umiejscowiony od strony Zachodniej.
Opis:
Szałas pełnił funkcje gospodarczą /nazewnictwo lokalne: stajnia, szopa, buda/. Obiekt jednoizbowy - szerokofrontowy, tzn. z wejściem do pomieszczenia od strony kalenicowej. Przedłużenie zachodniej połaci dachowej wzbogaciło obiekt o niewielką przybudówkę obitą deskami. Wymiary zewnętrzne budynku: 4,2 x 5,3 m + przybudówka o wym. 1,4 x 2,8 m. Wysokość całkowita budynku ok. 6m. Proporcje - zrąb : dach = 1 : 1,5.
Posadowienie budynku, a zarazem jego "fundament" stanowią duże kamienie zwane peckami, rozlokowane pod narożnikami budynku. Konstrukcja drewniana o układzie wieńcowo-węgłowym . Belki zrębu łączone na tzw. obłap. Podłoże wnętrza stanowi klepisko. Otwór drzwiowy o konstrukcji słupowej o wymiarach w świetle ok.: 0,85 x 1,3 m. Drzwi do szałasu oszalowane deskami. Dach dwuspadowy, krokwiowo-jętkowy , kryty deskami, posiadający duży występ (sięgający ok. 2 m) od strony północnej, w którym znajduje się otwór umożliwiający wyjście na "poddasze" gdzie składowane było pożywienie dla bydła: siano/słoma. Od strony północnej dach zakończony przyczółkiem, natomiast od strony południowej ścianą szczytową, w obydwu przypadkach obite deskami.
Detal:
Szczególną uwagę należy zwrócić na wykonanie konstrukcji skrzydła drzwi. Rama składa się z jednego słupka i dwóch poziomych rygli. Słupek - tzw. wrotol z końcami obrobionymi na okrągło nazywanymi czopami tworzy oś obrotu ujętą w górnej części w drewniane jarzmo, natomiast dolny czop wpuszczony jest w wyżłobienie w belce progowej.
- Konstrukcja wieńcowo-węgłowa: ściany budynku tworzą drewniane bale połączone ze sobą w narożach, przy czym ich ciężar oraz ciężar dachu przenoszony jest wyłącznie na naroża, czyli węgły, które spełniają rolę słupów. Węgły natomiast są posadowione na kamiennych peckach.
- Konstrukcja krokwiowo-jętkowa: elementami nośnymi dachu są krokwie wspierające się na górnych belkach ścian i łączące się ze sobą w kalenicy. W górnej części w celu usztywnienia i wzmocnienia konstrukcji spina je dodatkowa jętka, zwana tez bontem.
Opracował: Andrzej Zajączkowski
Rysunki: Andrzej Zajączkowski
Współpraca: Oskar Łapsa
Komentarze
Nie ma jeszcze komentarzy
Dodaj komentarz
UWAGA! Dodawanie komentarzy tylko dla zarejestrowanych użytkowników. ZALOGUJ SIĘ | ZAREJESTRUJ SIĘ